Wycierusy | w ramach Cyfrowe konfrontacje | ASP Gdańsk

Wycierusy | w ramach Cyfrowe konfrontacje | ASP Gdańsk

Duża Aula

21.10-10.11.2022

Kuratorzy / koordynatorzy wystawy:

dr Kamil Kocurek, ASP Gdańsk,

mgr Vasyl Savchenko, ASP Gdańsk

Więcej informacji: https://zbrojowniasztuki.pl/wydarzenia/aktualne-wydarzenia/cyfrowe-konfrontacje,4189

Autorki/autorzy prac: Maciej Kurak, Maja Michalska, Anna Nowak, Maria Łukomska, Urszula Chodorowska, Witold Modrzejewski, Klaudia Figura, Wiktoria Kowalczyk

Realizacje artystyczne prezentowane na wystawie konstruują przekaz wizualny, który ujawnia ukryte i realnie funkcjonujące mechanizmy społeczne w dzisiejszej kulturze. Elementy otaczającego świata zawarte w pracach wchodzą w konflikt z panującą ideologią kultury konsumpcyjnej i obnażają system oparty na polityce gromadzenia kapitału. Ukazują historyczne standardy relacji społecznych jako aktualne. Te współczesne modyfikacje organizacji produkcji dokonują się m.in. poprzez cyfryzację, jak i rozszerzone obszary zaanektowane przez gospodarkę kapitalistyczną (kapitalizm kognitywny). Ostatecznie nie zmienia to formy sposobów zachowania społecznego wynikającego z podziału pracy. Dochodzi natomiast do wysubtelnienia metod przywłaszczania istniejących sił wytwórczych, co może skutkować wzmocnieniem panującej klasy społecznej pod względem moralnym. W procesie niwelowania “skaz systemowych” podejmuje się próbę ukrycia polaryzacji społecznej poprzez propagandę sukcesu. Strategia ta łączy się z odpowiednio spreparowaną ideologią liberalno-demokratyczną i pozwala na niewspółmierne pomnażanie kapitału  pod płaszczem uniwersalnych wartości (m.in. wolności, rozwoju, sukcesu). Widoczna jest ona również w intensyfikującym się procesie globalizacji, który sprzyja przewrotnie ukrywaniu regionów świata całkowicie uzależnionych od kształtujących się centrów gospodarczych, gdzie toczy się codzienna walka o przetrwanie. Jest ona na tyle powszechna, że obejmuje nawet aktywności takie jak: nauka, sztuka czy religia, w samym założeniu dalekie od chęci pomnażania kapitału. Nie ogniskują się one na popędzie przetrwania, natomiast skupiają się na etycznym podejściu ponadjednostkowym (uniwersalnym). W procesie instytucjonalizacji dalekiej od konsumpcjonizmu, aktywności te angażują się również w korzystny dla siebie aspekt rynkowy. Subtelne działania systemowe podtrzymujące mity takie jak; “skapywanie dochodu w dół” dzielą społeczeństwo na mniej lub bardziej zamożne, czego następstwem jest alienacja społeczna – niedostrzegalna lub traktowana jako pozostałość po starym sposobie funkcjonowania społeczeństwa. 

Działania twórcze w ramach projektu “Wycierusy” zrealizowane zostały przez artystów związanych z grupą 404 oraz studentów grafiki artystycznej UAP. W aranżacji wystawy wykorzystano motywy zaczerpnięte z prac El Lissitzky’ego. 

 ¹. „To przywłaszczenie jest przede wszystkim warunkowane przez przedmiot, który ma być przywłaszczony – przez siły wytwórcze, które rozwinęły się w pewną całość i istnieją tylko w ramach poszczególnych stosunków między ludźmi. Już z tego powodu przywłaszczenie to musi posiadać charakter powszedni, odpowiadający siłom wytwórczym oraz stosunkom między ludźmi”.  Karol Marks [w:] Karol Marks i Fryderyk Engels, Dzieła, t.3, Książka i Wiedza, Warszawa 1962, s.75.
² Więcej w: Immanuel Wallenstein, Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2007. 
 ³ Więcej m.in. w: Lew Wygotski, Psychologia sztuki, Wydawnictwo Literackie Kraków, Kraków 1980; David Graeber, Utopia regulaminów. O technologii, tępocie i ukrytych rozkoszach biurokracji, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2016 oraz György Lukács, Wprowadzenie do ontologii bytu społecznego, tom 1-3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.
⁴ Lew Wygotski, Psychologia sztuki, Wydawnictwo Literackie Kraków, Kraków 1980.
⁵ Ogranicza się np. finansowanie badań naukowych, które trudno skomercjalizować. W sztuce poprzez rozwinięcie się instytucjonalno-rynkowego obiegu można upłynnić finansowo nawet te działania twórcze, które potencjalnie zaprzeczają systemowi kapitalistycznemu. W religii, można zaobserwować proces uwikłania instytucji kościoła w finansowe zależności. 
⁶ Joseph Stiglitz, Cena nierówności. W jaki sposób dzisiejsze podziały społeczne zagrażają naszej przyszłości, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.