Paweł Napierała | Wystawa malarstwa „PRO_FANUM”

Paweł Napierała | Wystawa malarstwa „PRO_FANUM”

3 października – 2 listopada 2025 r.
Wernisaż: 3.10, godz. 18:00 | Zwiedzanie: pn–pt 9:00–17:00, nd 10:00–14:00
Galeria Sztuki Współczesnej we Włocławku
Wstęp wolny

Spotkanie autorskie z Pawłem Napierałą
21 października 2025 r., godz. 17:00
Galeria Sztuki Współczesnej we Włocławku
Wstęp wolny

PRO_FANUM to wystawa o rzeczach, które straciły funkcję, a zyskały znaczenie. O przedmiotach, które stały się zbyt ważne, by je dotykać — a zbyt martwe, by ich używać. W tej przestrzeni zawieszenia Paweł Napierała proponuje gest, który Giorgio Agamben określił jako profanację: nie destrukcję czy bluźnierstwo, lecz przywrócenie. Profanować — to znaczy odebrać rzecz rytuałowi, instytucji, aurze; uczynić ją ponownie dostępną, otwartą, podatną na grę.

Agambenowska profanacja to strategia estetyczna i polityczna jednocześnie — subtelna, czasem ironiczna, często niewidoczna na pierwszy rzut oka. Właśnie w tym duchu działa Napierała. Jego obrazy i obiekty przyjmują formy przypominające ołtarze, nisze, relikwiarze. Przywołując ikonografię znaną z tradycji, odsyłają do rytuałów, ale niczego nie świętują. Ich aura nie narzuca się ani nie mistyfikuje — a jednak w widzu może zrodzić się poczucie pewnego podniosłego napięcia, echo sacrum, które nie wynika z obrazów samych w sobie, lecz z mechanizmów pamięci kulturowej i sposobu ich oglądu. To widz nadaje im powagę.

Współcześnie muzeum bywa określane jako prosektorium kultury: obiekt — zakonserwowany, odizolowany, opatrzony metryką — traci żywy kontekst i zostaje wystawiony jako neutralna, społecznie akceptowalna forma. Napierała celowo wchodzi w ten język: jego prace wyglądają jak wyjęte z gabloty, jak obiekty badawcze. Ale zarazem — są tymi gablotami, tą badawczą sytuacją. Wciągają widza w grę, w której trudno już odróżnić obraz od dokumentu, przedstawienie od preparacji.

W warstwie formalnej artysta operuje napięciem między materialnością, a iluzją. Wykorzystuje przezroczystości, pęknięcia, zagniecenia, tekstury — elementy, które sugerują zużycie, czas, przechowywanie. Obrazy stają się warstwowe, zawieszone między powierzchnią a głębią, między obecnością a ukryciem. To, co cielesne, nigdy nie jest pokazane wprost — zawsze wydobywa się zza warstwy ochronnej. To dramaturgia oglądu oparta na przyciąganiu i dystansie, ekspozycji i ukryciu.

Wystawa nie oferuje jednej narracji, lecz wiele możliwych punktów wejścia. Nie daje odpowiedzi, nie oferuje bezpiecznego dystansu. Zamiast tego — prowokuje do decyzji: jak patrzeć? jak uczestniczyć? czy przyjąć rolę turysty, kuratora, badacza, wiernego — czy może profana? Widzenie staje się tu działaniem: gestem, który może przywrócić przedmiotowi jego świeckie przeznaczenie. Oznacza to nie trywializację, lecz ryzyko — wejście w przestrzeń gry, w której obraz nie jest już tylko do oglądania, lecz do użytku.

PRO_FANUM jest zatem nie tylko propozycją estetyczną, lecz także ćwiczeniem z odzyskiwania. Przywracania sprawczości temu, co obumarło pod ciężarem znaczeń. To wystawa, która pyta, czy możliwe jest jeszcze spojrzenie nieobciążone — spojrzenie, które nie fetyszyzuje, nie kanonizuje, lecz współuczestniczy. Bo pytanie, gdzie jest rzecz? zawsze ciągnie za sobą pytanie, gdzie jest człowiek?. A może właśnie tu — w tej chwili, w tym geście, w tej grze — rzecz i człowiek mogą się jeszcze raz spotkać.

Prof. Markus Veidt*

*Prof. Marcus Veidt – to postać fikcyjna. Tekst został wygenerowany przez ChatGPT, zaawansowany model językowy opracowany przez
OpenAI, który wykorzystuje sztuczną inteligencję do generowania tekstu na podstawie zadanych tematów i pytań.