Bohdan Cieślak | Kurtyna i dystopia

Bohdan Cieślak | Kurtyna i dystopia

wystawa rysunków Bohdana Cieślaka w Teatrze Ósmego Dnia w Poznaniu 

wernisaż: 28 czerwca 2024

Na wystawie „Kurtyna i dystopia” w Teatrze Ósmego Dnia zdecydowałem się zaprezentować we wspólnej przestrzeni dwa cykle rysunkowe tj. powstały w zeszłym roku cykl „Argoland I” uzupełniony o prace wcześniej nieupublicznione oraz cykl „Kurtyna” przygotowany specjalnie z myślą o tejże wystawie.

Hasło „Kurtyna” można potraktować szerzej jako motyw odsłaniania – zasłaniania jakiejś niepokojącej tajemnicy i w efekcie rozciągnąć to poza terminologię ściśle teatralną, z którą to pojęcie „kurtyny” może się jednoznacznie kojarzyć. Pamiętna jest przykładowo nazwa tzw. „żelaznej kurtyny” służąca określeniu istnienia dwóch oddzielnych, wrogich sobie światów i systemów politycznych, mówi się też czasem o (niewidocznej) kurtynie czy też „zasłonie milczenia” nad czymś, o kurtynie powietrznej czy kurtynie wodnej jako użytkowych rozwiązaniach technicznych stosowanych niekiedy w sztuce, w teatrze itp. Kusząca jest w sensie wypowiedzi plastycznej perspektywa i możliwość twórczej eksploracji w rejonach nieoczywistych, abstrakcyjnych czy może nawet konceptualnych mających w punkcie wyjścia po prostu hasło „kurtyna” i nie ukrywam, że w przyszłości chciałbym tych rejonów dotknąć. Obecnie jednak postanowiłem zderzyć się raz jeszcze z pewnymi (może podświadomymi?) aspektami świata teatru, w którym ulokowałem kiedyś sporo twórczej energii. W tych rysunkowych rozwiązaniach starałem się uruchomić swoją wyobraźnię tak aby uzyskać pewne efekty, ale czy są one interesujące dla odbiorcy to będzie należało do jego interpretacji i oceny po obejrzeniu wystawy.

Cykl rysunkowy „Argoland I” składający się z wizji przestrzennych i portretów inspirowany jest swobodnie literacką twórczością wybitnego polskiego pisarza Janusza A. Zajdla a ściślej jego powieścią z 1979 roku pt „Limes inferior”, dystopią wynikającą z krytycznej analizy otaczającej rzeczywistości gdzie autor opisuje ponury świat przyszłości składający się z elementów wszechobecnej kontroli nad społecznością powieściowego miasta Argoland, inwigilacji, manipulacji i kłamstwa. Jest w tej dość dawno stworzonej profetycznej powieści niemało wątków mogących niepokoić dzisiejszego czytelnika a opisy literackie przestrzeni wykreowanego w powieści miasta, jego funkcjonowania i obecnym w nim bohaterów sprowokowały mnie do ich przetworzenia w postaci rysunkowych wizji. Myślę, że możliwa jest szczególna relacja kontekstowa pomiędzy pojęciem „kurtyny” i „dystopii” zwłaszcza kiedy pomyślimy o zasłonięciu przed „niepowołanymi” jakichś mrocznych tajemnic rozmaitych postaci stojących w cieniu poza polem naszej obserwacji, stąd decyzja o prezentacji tych obu zasadniczo odrębnych cykli w jednym miejscu wydaje mi się uzasadniona.

Bardzo ważną częścią wystawy jest animacja wspomnianego wyżej zestawu rysunków wykonana przez Zbigniewa Twardowskiego z muzyką znakomitego kompozytora Roberta Łuczaka, która wnosi jak sądzę, zupełnie nowe wartości ukazując zaskakującą stronę statycznego w punkcie wyjścia obrazu.

Bohdan Cieślak

Dystopia (za Wikipedią) (st.gr. δυς – zły; τόπος – miejsce) – utwór fabularny z dziedziny literaturyfantastycznonaukowej, przedstawiający czarną wizję przyszłości, wewnętrznie spójną i wynikającą z krytycznej obserwacji otaczającej autora sytuacji społecznej. Dystopia przyjmuje pesymistyczny osąd zastanego świata, fantastyczna wizja jest zazwyczaj jego konstatacją, negującą możliwość odmiany zastanego stanu rzeczy w przyszłości.