LET’S UNITE! | Wystawa Pracowni Sztuki w Perspektywie Międzykulturowej

LET’S UNITE!

Wystawa Pracowni Sztuki w Perspektywie Międzykulturowej

21-26.05.2023

Aula UAP
Aleje Marcinkowskiego 29, Poznań

wernisaż

20.05.2023, godz. 19.00

zespół kuratorski

dr hab. Sonia Rammer, prof. UAP
mgr Aleksander Radziszewski, asyst.

artystki i artyści

Marta Balcer, Michalina Buba, Michalina Chwalisz, Maria Czerniak, Alicja Czerwińska, Julia Graczyk, Dorota Jakubiak, Dominika Jaśkowiak, Alicja Jóźwiak, Oliwia Karapuda, Katsiaryna Kardash, Krzysztof Kędzierski,  Gosia Kępa, Aneta Koźlarek-Ciesielska, Kacper Kokociński, Katarzyna Lamenta, Małgorzata Markiewicz,  Tadeusz Niziołek, Anka Rynarzewska, Mikołaj Thiel, Anna Tuzimek, Zofia Wiewiórowska 

tekst do wystawy

W ostatniej scenie filmu Dyktator, Charlie Chaplin, grający jednocześnie postać żydowskiego fryzjera oraz Hynkla – przywódcy państwa Tomania; wygłasza – jako fryzjer,  przez pomyłkę obsadzony w roli dyktatora – płomienną mowę. „Wypędźmy z serc bariery  narodowe, wypędźmy chciwość, nienawiść i brak tolerancji. Walczmy o mądry świat, w  którym nauka i postęp dadzą nam wszystkim szczęście. W imię demokracji, zjednoczmy  się!” – krzyczy bohater, by chwilę później zamilknąć. Jego twarz zmienia się, a uśmiech ¹ znika zastąpiony grymasem przerażenia. Tłum wiwatuje, reaguje tak samo jak na  wystąpienie prawdziwego dyktatora, tłum słyszy to, co chce usłyszeć – przesłanie siły i  zjednoczenia. Ostatnia scena, nie jest zatem tak optymistyczna jak można by sądzić. Jest  przewrotna, niejednoznaczna i zawiera w sobie potencjał różnorodnej interpretacji.  

Podobnie hasło Let’s unite. Z jednej strony może być rozpatrywane w kontekście  pozytywnych zrywów społecznych, kiedy grupa działa w imię istotnych wartości takich jak  np. pomoc uchodźcom; z drugiej w kontekście zrywów ideologicznych, zawierających  treści ksenofobiczne czy nawołujące do przemocy. Oczywiście powyższe zdanie jest  dużym uogólnieniem i uproszczeniem; to co pozytywne, może stawać się po czasie  negatywne i odwrotnie; może też nie być ani takie, ani siakie.  

W świetle psychologii społecznej, należałoby pamiętać, że jednoczenie się w obrębie  grupy zawsze obciążone jest ryzykiem występowania takich zjawisk jak: myślenie  grupowe, czy polaryzacja grupy. W tym sensie umniejszanie wartości członków  należących do innej grupy staje się wysoce prawdopodobne. Dyktator Chaplina, choć jest  obrazem sprzed ponad 80-lat, niepokojąco nie traci na aktualności. Zwraca uwagę nie  tylko na demagogiczną postać dyktatora, mechanizmy manipulacji władzy, bezmyślność a  właściwie jednomyślność tłumu, ale także wskazuje na pułapki systemu demokratycznego.  

Choć powyższy opis wskazuje na upolitycznienie tematu, zachęcaliśmy osoby studiujące  do różnorodnej interpretacji i do czerpania inspiracji również spoza obszaru nauk  politycznych i społecznych. Hasło Let’s unite można przecież odnieść do współpracy  pomiędzy: kilkoma jednostkami, np. w parze miłosnej, grupie artystycznej, rodzinie;  poszczególnymi komórkami, czy elementami organizmów żywych; ekosystemami;  członkami określonej kultury. W końcu Let’s unite dotyczy każdego/każdej z nas, jako  istoty społecznej, szukającej bliskości czy grupy odniesienia w procesie kształtowania  tożsamości. Let’s unite może zatem wskazywać na rozmaite procesy, także na  konieczność dostrzeżenia prostego faktu, że nie jesteśmy jedynymi mieszkańcami planety,  że funkcjonujemy jak składowe większej, kosmicznej całości.  Prace przedstawiane na wystawie pokazują w jak bardzo różnorodny sposób osoby  studiujące zinterpretowały hasło. Pojawiają się wątki międzykulturowe,  międzypokoleniowe, religijne, rodzinne i intymne – prywatne. Cieszy nas, że osoby  studiujące miały okazję, niejednokrotnie, opowiedzenia ważnej dla siebie historii, a hasło  Let’s unite okazało się pojemne. 

¹ The Great Dictator, USA, 1940, reżyseria i scenariusz Charlie Chaplin