Projekcja obrazów | Bohdan Cieślak, Edyta Kulczak

„Projekcja obrazów”

Pokaz poezji, rysunku i muzyki
21.02.2023, 19:00
Atrium UAP

wiersze: Edyta Kulczak
rysunki: Bohdan Cieślak
muzyka: Robert Łuczak
projekcje wideo: Zbigniew Twardowski

Niemalże równo cztery lata temu, 17 lutego 2019 roku odbyło się otwarcie mojej monograficznej wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu pt. „Narracje. Bohdan Cieślak”, zaprojektowanej przez prof. Eugeniusza Matejkę. Integralnym jej elementem, obok eksponowanych prac związanych ze scenograficzną pracą w teatrze, była projekcja rysunków z wyobraźni powstałych w toku wielu lat, odpowiednio animowanych, z towarzyszeniem muzyki specjalnie skomponowanej na tę okazję przez kompozytora Roberta Łuczaka. Jedną z osób odwiedzających tę wystawę i zaproszonych przeze mnie była poetka Pani Edyta Kulczak, która zainspirowana prezentowanymi rysunkami oraz późniejszym cyklem rysunkowym z 2020 roku, napisała ponad czterdzieści wierszy składających się na tomik poetycki pt. „Projekcja obrazów (nowy plik)” z 2020 roku (wydany przez Wydawnictwo Miejskie Posnania) Odbiór tej bardzo ciekawej i pięknej poezji wiąże się dla mnie z różnymi niezwykłymi i nietypowymi wrażeniami. Jako scenograf inspirowany przez wiele lat pracy w teatrze otrzymanym od reżysera tekstem dramatycznym o różnej tematyce, starałem się go przetransformować na język przestrzeni i obrazu. Taka jest jedna z podstawowych funkcji scenografa. Tymczasem tutaj zaszedł proces odwrotny tj. obraz sprowokował powstanie wypowiedzi literackiej w postaci poezji, co samo w sobie nie jest czymś wyjątkowym, ponieważ takie przykłady istnieją już w przeszłości, ale wyjątkowy dla mnie, bo dotyczący mojej własnej działalności rysunkowej. Tak jak autor tekstu dramatycznego może zobaczyć jego interpretację w postaci spektaklu teatralnego z zaprojektowaną przestrzenią, skomponowaną muzyką i grą aktorską, tak ja miałem okazję przekonać się, jak obraz rysunkowy wpływa na sformułowanie wypowiedzi literackiej za pośrednictwem tak niezwykłego medium, jakim jest poezja, jednego z najbardziej precyzyjnych sposobów opisania świata (jak czasem mawiał nieżyjący już profesor naszej Uczelni śp. Jarosław Maszewski). Takie w istocie rzeczy synestezyjne doświadczenie jest wielce pouczające dla twórców różnych dziedzin, mają oni bowiem okazję zaobserwować wzajemne oddziaływanie własnych i cudzych dzieł. Poezja Edyty Kulczak, w tym akurat przypadku inspirowana rysunkami, emancypuje się jednak, uzyskując pełną autonomię formy i nie jest rzecz jasna, jakimś bezpośrednim nawiązaniem czy opisem. To samoistny poetycki byt będący reakcją na coś, co się zauważyło i taka jest w gruncie rzeczy istota postawy każdego twórcy – reagować po swojemu na szeroką rzeczywistość, która nas otacza i przetwarzać ją w rozmaitej postaci na język komunikatywny dla odbiorcy. Do pokazu „Projekcji obrazów” wkroczyła odczytywana na żywo przez autorkę jej poezja, spotykając się z rysunkami i muzyką. Mam nadzieję, że ta „synestezyjna” relacja sztuk spotka się z pozytywną reakcją odbiorców.

Bohdan Cieślak

w geometrii poruszać się łatwo 

nie musisz nic wynajdywać lecz odkrywać

warstwę po warstwie oczywistości które

ktoś wcześniej warstwę po warstwie ułożył

To fragment wiersza z tomiku Projekcja obrazów, wydanego w 2020 roku przez Wydawnictwo Miejskie Posnania, który będę miała zaszczyt zaprezentować Państwu we wtorkowy wieczór w znakomitej komitywie z rysunkami profesora Bohdana Cieślaka i muzyką Roberta Łuczaka. Słowo projektuje świat, w poezji wspartej obrazem i muzyką poszerza swoje pola znaczeniowe. Percepcja zagęszcza je i współtworzy, otwiera granice subiektywne i zewnętrzne uniwersalne obszary. 

Projekcja obrazów to wielowymiarowa opowieść o człowieku i świecie współczesnym, o poszukiwaniu tajemnicy, jak ustabilizować ziemię, by przybliżyć niebo, odwiecznym dążeniu człowieka do urzeczywistnienia marzeń o demiurgicznych możliwościach. Nieustannie pojawiający się motyw tworzenia form i konstrukcji, manipulowania przestrzenią, formatowania rzeczywistości obnaża iluzję. Obsesja projektowania generuje poczucie niedoskonałości, powtarzalności, niespełnienia, samotności, a nawet zagrożenia. Daliśmy przygnieść się własnym konstrukcjom, którym rośnie łeb i wyją nad naszymi głowami jak syrena. Świat w ludzkim wymiarze staje się nieakceptowalny, możliwy do zrozumienia tylko w sytuacji, gdy odpowiednio się go porcjuje (np. przykręcając żaluzje), naznacza etykietkami, kataloguje, opisuje w księgach… Między elementami sztucznych konstrukcji wypatrujemy źdźbła trawy…

Edyta Kulczak

biogramy

Edyta Kulczak. Absolwentka filologii polskiej UAM w Poznaniu, nauczyciel, wychowawca, poetka, krytyk literacki i animatorka kultury. Uczestniczka działań wydawniczych, festiwali i konferencji literackich. Redaktor naczelny „Wielkopolskiego Widnokręgu.

Bohdan Cieślak. Absolwent Wydziału Architektury Wnętrz i Wzornictwa Przemysłowego PWSSP w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu) a dziś jego profesor i kierownik Pracowni Architektury Widowiska. Architekt wnętrz, scenograf i rysownik. Realizował scenograficznie spektakle teatru dramatycznego, teatru tańca, teatru animacji, teatru TV, widowiska i monodramy z takimi reżyserami jak Lech Raczak, Ewa Wycichowska, Janusz Ryl Krystianowski i in.