Katedra Grafiki UAP | Stan zero

Stan zero

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy,
7.05-27.06.2021

Stan zero – wystawa zbiorowa artystów grafików związanych z Katedrą Grafiki Wydziału Grafiki i Komunikacji Wizualnej Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu

Wystawa w ramach: Międzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie (MTG) oraz Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Poznań Art Week

Kontynuacja projektu: Bunt. Nowe Ekspresje

Partnerzy projektu: Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Miejskie w Dreźnie, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Muzeum Miasta Łodzi, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy, Dolnośląski Ośrodek Kultury i Sztuki, Uniwersytet Zielonogórski, Odra, Format; media: Contemporary Lynx; patronat MKiDN

Artyści: Krzysztof Balcerowiak, Andrzej Bobrowski, Stefan Ficner, Milena Hościłło, Sławomir Iwański, Jarosław Janas, Dorota Jonkajtis, Tomasz Jurek, Kajetan Karczewski, Aleksandra Kosior, Maciej Kozłowski, Maciej Kurak, Agnieszka Maćkowiak, Maryna Mazur, Witold Modrzejewski, Grzegorz Nowicki, Martyna Pakuła, Monika Pich, Maksymilian Skorwider, Ula Szkudlarek, Piotr Szurek, Michał Tatarkiewicz, Radosław Włodarski, Zbigniew Zieliński

Kurator: Maciej Kurak

Organizacja: Dyrektor MOB Andrzej Kuczma / Dziekan WGiKW Andrzej Bobrowski

Koordynacja: starszy kustosz Barbara Chojnacka / Witold Modrzejewski

Projekt artystyczny Stan zero stanowi kontynuację cyklu wystaw Bunt. Nowe ekspresje, organizowanych od 2014 roku, w ramach obchodów 100-lecia istnienia Wydziału Grafiki poznańskiej uczelni artystycznej. Nawiązuje również do działalności grupy artystycznej Bunt, która powstała w 1918 roku w Poznaniu. Projekt składa się z trzech tematycznych wystaw: „+,-”, System oraz Stan zero. Dwie pierwsze odbyły się już wcześniej i aktualnie tworzą całość wraz z trzecią, nową ekspozycją o tym samym tytule co główny projekt. Uczestnikami wszystkich wydarzeń są artyści Katedry Grafiki Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. 

Nawiązanie do działalności awangardowych ekspresjonistów poznańskich stanowi podstawę interdyscyplinarnych badań i dyskusji nad współczesną rolą grafiki oraz jej funkcją w ramach struktur uczelni artystycznych. Wpłynęło to między innymi na zmianę definiowania dzisiejszych praktyk graficznych oraz przekształcenie nazwy z grafiki warsztatowej na grafikę artystyczną, która lepiej przylega do obszaru poszukiwań twórczych. Grafika artystyczna wykraczając poza estetykę tradycyjną objęła współczesne działania artystyczne przynależące do estetyki procesów twórczych. „Grafika artystyczna to dziedzina sztuki związana z przekazem medialnym. Zalicza się do niej wszelkie formy aktywności twórczej wchodzące w relacje z powszechnym społecznie ukształtowanym językiem wizualnym. Obszar grafiki artystycznej obejmuje zarówno wszelkie formy druku (m.in. offset, ksero, druk cyfrowy) włącznie z klasycznymi technikami graficznymi (m.in. drzeworyt, linoryt, litografia, techniki metalowe, serigrafia), a także działania wykorzystujące współczesne nośniki informacyjne (m.in. prasa, książki, internet, telewizja, ekrany zewnętrzne). W jej skład wchodzi aktywność artystyczna związana z używaniem języka graficznego –stosowanie uproszczeń, syntezy, kondensacji, wykorzystująca komunikację wizualną – przyjęte i powszechnie zrozumiałe treści wizualne – do tworzenia nowych form wypowiedzi twórczej. Stąd grafika artystyczna to m.in. interwencje w przestrzeni miejskiej, artnet, szablony, techniki kolażowe, zapisy archiwalne, instalacje graficzne, akcje na bilbordach, murale, komentarze na istniejących nośnikach informacji, ulotki, plakaty autorskie, jak również prace graficzne na papierze lub na płótnie oraz na innych podłożach”¹. 

Grafiki, w ramach projektu Stan zero, prezentowane są w specjalnie zaaranżowanej i przekształconej przestrzeni wystawienniczej Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy. Odnoszą się do współczesnych zagadnień społecznych tworząc wieloelementową wypowiedź twórczą, która nie ogranicza się wyłącznie do prezentacji przedmiotów sztuki, ale uwzględnia kontekst zarówno pasywny – zastany – zespolony m.in. z miejscem, obecną kulturą jak i aktywny – wytworzony – powiązany z opisem i aranżacją. Usytuowanie prac graficznych na marginesach przestrzeni wystawienniczej sprawia, że elementy kontekstualne włączane są w obszar twórczego działania. Aranżacja ekspozycji nie służy wyłącznie prezentacji przedmiotów sztuki, lecz spełnia istotną rolę wpływającą na zmianę pasywnego odbioru w dynamiczną formę współuczestnictwa². Działanie twórcze spaja czynniki podmiotowe – subiektywizm i indywidualizm – wynikające z kreacji artystycznej połączonej z przedmiotowością – zjawiskami społecznymi. Projekt Stan zero stanowi próbę przełamania dualizmu podmiotowo-przedmiotowego charakterystycznego dla racjonalistycznej myśli kultury europejskiej. Dystansowanie się wobec antynomii (obiektywne -subiektywne, jednostka-społeczeństwo, wolność- konieczność) pozwala oddalić się od rzeczowości w sztuce na rzecz „kreacji działań i procesów dających widzowi możliwość współuczestnictwa”. Projekt uwzględniając aranżację przestrzeni nie tylko wymusza na odbiorcy odnajdywanie poszczególnych elementów ekspozycji, ale silnie wpływa na przekaz. Otwarta konstrukcja projektu Stan zero nie rozmywa jednak znaczenia współczesnych zjawisk społecznych. Niektóre prezentowane grafiki są analizą zastanej rzeczywistości, sposobem „świadomego kreowania świata przedstawionego dzieła – umieszczenie w jego strukturze nie elementów ściśle empirycznych dostarczanych przez bezpośrednią obserwację, lecz przede wszystkim produktów procesu abstrakcji, którego rezultatem jest rozpoznanie naczelnych tendencji rozwojowych świata obiektywnego”³. Projekt Stan zero współtworzą prace, które często wykraczają poza klasyczną strukturę dzieła graficznego i konwencję stosowania środków wyrazu artystycznego w grafice warsztatowej. Pozwala to wzbogacić przekaz, jak również uczynić go bardziej zrozumiałym. Ostatecznie hamuje degradację i spłycenie komunikatu, co zazwyczaj objawia się wtedy, gdy jesteśmy zbyt oswojeni z obowiązującym kodem informacyjnym. Założeniem projektu Stan zero jest szukanie nowych rozwiązań, a nie powielanie istniejących wzorców⁴.  Projekt poszerza granice działania twórczego o codzienne doświadczenia. Przy tym ważne stają się pytania o funkcję, a nie morfologię dzieła, co skupia naszą uwagę na doświadczaniu, a nie samym przedmiocie sztuki. 
Maciej Kurak

<sup>1. Bunt. Nowe ekspresje, red. Maciej Kurak,  Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Poznań 2021. 
2. Bogusław Jasiński, Estetyka po estetyce. Prolegomena do ontologii procesu twórczego, Ethos, Warszawa 2008, s.32.
3. Bogusław Jasiński, Estetyka realizmu György Lukácsa i jego przesłanki filozoficzne, Książka i Wiedza, Warszawa 1984, s.161.
4. Podobnie jak w nauce Priestley i Scheele sytuowali swoje odkrycia w ramach istniejących definicji zjawisk chemicznych. Dopiero Lavoisier przyjmując nową wykładnię naukową obalającą starą teorię był w stanie odpowiednio połączyć wszystkie elementy dokonanych odkryć. Więcej: F. Engels, Przedmowa [w:] K. Marks, Kapitał, t. II, Książka i Wiedza, Warszawa 1955, s. 15.</sup>

The Zero State

The artistic project entitled The Zero State is a continuation of the series of exhibitions entitled Bunt. New Expressions, organised since 2014 as part of the celebration of the 100th anniversary of the Faculty of Graphic Arts at the Poznań University of the Arts. It also refers to the activity of the artistic group Bunt, which was established in Poznań in 1918. The project consists of three thematic exhibitions: “+, -“, System and The Zero State. The first two took place earlier and now form a whole together with the third, new exhibition with the same title as the main project. The participants of all the events are the artists of the Department of Graphic Arts of the Magdalena Abakanowicz University of the Arts in Poznań.

The reference to the activities of the Poznań avant-garde expressionists is the basis for interdisciplinary research and discussion on the contemporary role of graphics and their function within the structures of art schools. This has influenced, among other things, a change in the definition of today’s graphic practices. The name ‘graphic techniques’ has been changed into ‘graphic arts’, which better fits the area of ​​creative exploration. Going beyond traditional aesthetics, graphic arts embrace contemporary artistic activities belonging to the aesthetics of creative processes. ‘The area of graphic arts involves all forms of printing (such as offset, photocopying and digital printing), including classic graphic techniques (such as woodcut, linocut, lithography, metal techniques and serigraphy), as well as activities performed using modern information media (such as press, books, internet, television and external screens). It includes artistic activity related to the use of graphic language – simplifications, synthesis, condensation and visual communication (accepted and commonly understood visual content) – aimed at creating new forms of creative expression. Hence, graphic arts include interventions in urban space, artnet, templates, collage techniques, archival records, graphic installations, actions on billboards, murals, comments on existing information carriers, leaflets, original posters, as well as graphic works on paper or canvas and on other surfaces’.^[1][uzus1] 

Graphic works created as part of The Zero State project are displayed in a specially arranged and transformed exhibition space of the District Museum in Bydgoszcz. They relate to contemporary social issues, creating a multi-element creative statement, which is not only limited to the presentation of art objects, but also takes account of both the passive – existing – context, which is associated with the place and the current culture, and the active – created – one, which is related to description and arrangement. As the graphic works are located on the margins of the exhibition space, contextual elements are included in the area of ​​creative activity. The arrangement of the exhibition not only serves to present art objects, but also plays an important role in changing the passive perception into a dynamic form of participation. Creative activity connects subjective factors – subjectivism and individualism – resulting from artistic creation, with objectivity – social phenomena. The Zero State project attempts to break the subject-object dualism characteristic of the rationalist thought of European culture. Distancing oneself from antinomies (objective-subjective, an individual-society, freedom-necessity) allows us to move away from objectivity in art in favour of ‘creating actions and processes that give viewers the opportunity to participate’^[2]. Taking account of the arrangement of the space, the project forces viewers to find individual elements of the exhibition and also strongly influences the message. The open structure of The Zero State project does not, however, blur the meaning of contemporary social phenomena. Some of the presented graphic works are an analysis of the existing reality, a way of ‘consciously creating the world of the work displayed – placing in its structure not strictly empirical elements provided by direct observation, but primarily the products of the abstraction process, the result of which is the recognition of the main developmental tendencies of the objective world’^[3]. The Zero State project consists of works that often go beyond the classic structure of graphic works and the convention of using means of artistic expression in the area of graphic techniques. This makes it possible to enrich the message and make it more understandable. Ultimately, this inhibits the degradation and shallowing of the message, which usually manifests itself when we are too familiar with the current information code. The assumption of The Zero State project is to look for new solutions and not to duplicate existing patterns.^[4] The project extends the boundaries of creative activity to include everyday experiences. At the same time, the questions about the function of the work, not its morphology, become important, drawing our attention to experience and not to the object of art itself.

^[1] Bunt. Nowe ekspresje, Poznań: Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, 2021, p.

[2] Bogusław Jasiński, Estetyka po estetyce. Prolegomena do ontologii procesu twórczego, Warszawa: Ethos, 2008, p. 32.

[3] Bogusław Jasiński, Estetyka realizmu György Lukácsa i jego przesłanki filozoficzne, Warszawa: Książka i Wiedza, 1984, p. 161. 

[4] As in science, Priestley and Scheele placed their discoveries within existing definitions of chemical phenomena. By adopting a new scientific interpretation which refuted the old theory, only Lavoisier was able to properly combine all the elements of his discoveries. For more see: F. Engels, Przedmowa [in:] K. Marks, Kapitał, Vol. II, Książka i Wiedza, Warszawa 1955, p. 15.

W „PiK-owej Kawiarence” gośćmi byli: starszy kustosz Barbara Chojnacka z Galerii Grafiki i Rysunku Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy oraz dr Witold Modrzejewski, Kierownik Katedry Grafiki UAP.
∩ https://www.radiopik.pl/121,383,27-kwietnia-2021