My Polacy, my żydzi

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu zapraszają na VII Debatę Akademicką pod hasłem „My, Polacy, my Żydzi”. Dyskusja odbędzie się 5 marca 2018 r. o godz. 17.00 w Sali Lubrańskiego przy ul. Wieniawskiego 1.

Polska, nazywana w języku hebrajskim Polin, od „po lin”, czyli „tu spocznij”. Polacy i Żydzi żyli na tej ziemi od wieków. Jeden z obrazów Jana Matejki nosi znamienny tytuł „Przyjęcie Żydów” R.P. 1096.

Przez ostatnie lata w polskim dyskursie publicznym przetoczyło się wiele debat na temat wzajemnych relacji polsko-żydowskich. Wymienić tu trzeba, chociażby artykuł Jana Błońskiego „Biedni Polacy patrzą na getto” z 1987 roku, książkę Jana Grossa „Sąsiedzi” z 2000 roku, czy pracę Pawła Śpiewaka „Żydokomuna” z 2012 r.

Jak powinniśmy obecnie rozmawiać o skomplikowanych dziejach Polaków i Żydów? W kategoriach dychotomii „My” i „Oni”, czy też raczej „My, Polacy, my Żydzi”? Czym jest antysemityzm? Jakie są jego rodzaje? Czy mamy do czynienia z jakąś specyficzną polską odmianą antysemityzmu? Jakie są źródła polskiego antysemityzmu? O tym wszystkim dyskutować będą podczas VII Debaty Akademickiej:

* prof. dr hab. Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM, Zakład Badań nad Tradycją Europejską,
* dr Piotr Forecki, Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, Zakład Kultury Politycznej,
* prof. dr hab. Przemysław Deszczyński, Wydział Ekonomii UEP, Katedra Publicystyki Ekonomicznej i Public Relations,
* prof. dr hab. Tadeusz Kowalski, Wydział Gospodarki Międzynarodowej UEP, Katedra Konkurencyjności Międzynarodowej,

Moderatorem będzie prof. UAM dr hab. Krzysztof Podemski.

Holokaust, powojenne pogromy, powstanie państwa Izrael, antysemicka kampania Marca 1968 spowodowały, że w początkach XXI wieku liczbę Żydów w Polsce szacowano najwyżej na kilkanaście tysięcy osób. A tymczasem od wieków Żydzi w Polsce stanowili odrębny, piąty stan. Pierwszy stanowy przywilej spisany w „Statucie Kaliskim” nadał przybyszom w 1264 roku wielkopolski książę Bolesław Pobożny, a potwierdził w 1334 roku Kazimierz Wielki. Według niektórych źródeł pod koniec XVI wieku na terenie Rzeczypospolitej żyło 80% światowej diaspory żydowskiej. Według spisu powszechnego w 1931 roku wyznawcy judaizmu stanowili ok. 9% populacji. Aż do czasu Zagłady, Żydzi i Polacy żyli obok siebie, jak pisał socjolog Aleksander Hertz w „Żydach w kulturze polskiej”, gdyż wyznawcy judaizmu stanowili kastę. „Kasta jest czymś szerszym od getta. (…) Żydzi polscy, żyjąc przeważnie w obrębie lokalnych gett, tworzyli kastę. (…) W ciągu wieków w kaście tej zachodziły głębokie przemiany. Zmieniały się też jej funkcje i jej rola w życiu całej zbiorowości polskiej”.